Για πάντα?

Θαρρώ πως αν πιστεύουμε στη μοίρα, την τύχη ή το πεπρωμένο/ειμαρμένη, όπως έχω γράψει σε παλιότερη ανάρτηση του παρόντος ιστολογίου, τότε τα γεγονότα μπορεί να μας εκπλήσσουν κάθε φορά, οι άνθρωποι δε σπανίως...Εκπλήσσει σίγουρα όμως με τα ανθρώπινα μέτρα η αξιόλογη, αξέχαστη, αληθινή και απίστευτη ποιήτρια και ακαδημαϊκός, Κική Δημουλά, που πλέον πέρασε στην "αιώνια ζωή"...
«Δεν μου ήταν ποτέ εύκολο ούτε να συνεννοηθώ με άνθρωπο, ούτε μπορούσα να καταλάβω γιατί δε με κατάλαβαν οι άνθρωποι. Ούτε γιατί ήταν τόσο διαφορετικοί από μένα. Αυτό βέβαια ήταν πάρα πολύ αφελές από τη μεριά μου, αλλά και πάρα πολύ χρήσιμο, γιατί αυτό με είχε σε ένα πολύ γόνιμο παράπονο». 
"Για πάντα; Εάν δεν πεθαίναμε, θα υπήρχε το για πάντα. Όχι στα αισθήματα. Εκεί για πάντα δεν υπάρχει. Ούτε η αγάπη, εκτός από την αγάπη της μάνας για τα παιδιά, αυτή είναι για πάντα. Η άλλη, όταν μιλάμε για φιλίες, για δεσμούς, όψει δεν υπάρχει για πάντα...
Όσο για τον έρωτα, είναι το πιο ευάλωτο αίσθημα που υπάρχει στον κόσμο. Είναι μεγάλη ιστορία ο έρωτας. Είναι αυτό που δικαιώνει την ύπαρξη της ζωής. Το μόνο αντίδοτο στον θάνατο, Αλλά εξαιτίας του έρωτα, ο θάνατος είναι ανυπόφορος. Σκέφτεσαι ότι θα το στερηθείς και αυτό. Ο έρωτας είναι μια έννοια πολύ πλατιά. Δεν είναι ανάγκη να έχεις ανταποπόκριση από κάποιον. Ο έρωτας μπορεί να είναι προς ένα δειλινό, προς μια ώρα, προς έναν άνθρωπο που δεν σε ξέρει.
Ο έρωτας είναι «του ενός βασανισμού…» Έτσι είναι αλλά είναι και κέρδος αυτουνού που αγαπάει. Αυτός που αγαπιέται μπορεί να μην τον ενδιαφέρει να αγαπιέται. Αλλά αυτός που αγαπάει έχει μεγάλη ανάταση, έστω και χωρίς ανταπόκριση μεγάλη.
Δεν ξέρω πως θα είναι ένας μεγάλος έρωτας. Δεν μπορώ να το βάλω στο μυαλό μου. Είναι φθαρτό είδος. Πιστεύω ότι κερδισμένος είναι αυτός που αγαπάει, όχι αυτός που αγαπιέται. Αυτός που αγαπιέται δεν καταλαβαίνει τίποτα...." Απόσπασμα από συνέντευξη της, στις 27/06/2017 στη Μυρτώ Λοβέρδου και στο σύνδεσμο : FACES / ΟΡΑΜΑΤΙΣΤΕΣ
Κάνοντας την αυτοκριτική της είχε αναφέρει εξαίσια σε συνέντευξή της στον Γιάννη Χατζηγεωργίου (Lifo, Ιανουάριος 2018): "Οι αρετές δεν έχουνε μία πλευρά, έχουν και ένα κρυφό πρόσωπο. Μπορεί να είναι ατέλειες. Εκτιμώ πάρα πολύ την ευγένεια, αλλά υποπτεύομαι ότι δεν είναι αμιγής αρετή – έχει πίσω της και μια έλλειψη επιθετικότητας. Φοβάμαι πάρα πολύ να δυσαρεστήσω ανθρώπους, φοβάμαι πάρα πολύ να πω “όχι”. Εκεί το επιχείρημά μου είναι “θα τον προσβάλω αν πω όχι”, “θα κάνω διάκριση αν στον άλλον έχω πει ναι”. Θέλω να είμαι ευγενής, θέλω να είμαι δίκαιη ή δεν θέλω τους πολέμους; Διότι μία διάκριση σημαίνει κήρυξη πολέμου από τον αδικημένο... Η δειλία πάντως καθόρισε τη ζωή μου. Η οποία θα μπορούσε να είναι πολύ ωραιότερη, αν ήμουνα λίγο πιο τολμηρή".

"Υπάρχουν απαντήσεις στο «Πρέπει να είναι πιστή η αγάπη; Κι αν δεν είναι, εμείς τι πρέπει; Με σταυρωμένα τα χέρια ν’ αγαπάμε;», κυρία Δημουλά;
Νομίζω ότι ο μόνος που σίγουρα θ’ απαντούσε «ναι, με σταυρωμένα τα χέρια ν’ αγαπάμε», είναι ο Χριστός... Όσο για τους θνητούς, θ’ απαντούσαν ανάλογα με τη συμβουλή που θα τους έδινε η αντοχή τους... Να μου συγχωρεθεί που σε κάθε απάντηση θα προτάσσω το «νομίζω». Είναι μια ευγενής, ίσως και συνετή συγκάλυψη του ειλικρινούς «δεν ξέρω».

Τι δεν ξέρετε από τη ζωή;
… Δεν ξέρω πώς μπορεί να είναι ωραία. Δεν ξέρω επίσης πώς, ενώ δεν είναι ωραία -τουλάχιστον συνεχώς- είναι επιθυμητή και αγαπητή συνεχώς.

Τι είναι για σας η αγάπη;
Είναι ένα άγνωστο πράγμα… Ένα εντελώς άγνωστο και αβέβαιο πράγμα. Δεν ξέρω τι είναι η αγάπη.

Γιατί το λέτε αυτό;
Γιατί, αγαπητέ μου, δεν ξέρουμε τι είναι η ψυχή. Όπως επίσης δεν ξέρουμε και τι είναι τα αισθήματα. Τίποτα δεν ξέρουμε! Τίποτα δεν είναι σταθερό σ’ αυτό τον κόσμο και τίποτα δεν έχει μόνο μία μορφή διαρκώς. Έτσι και η αγάπη: αλλάζει συνεχώς. Σκεφτείτε πώς η πολλή αγάπη γίνεται ξαφνικά καθόλου αγάπη! Επομένως, ρωτάω κι εσάς, τι είναι η αγάπη;

Δεν είχατε ποτέ τη βεβαιότητα στη ζωή σας ότι αγαπηθήκατε πολύ;
Όχι. Τώρα, αν εννοείτε εάν αγαπήθηκαν τα ποιήματά μου, αυτό είναι μία άλλη ιστορία. Εγώ δεν μπορώ να πω ότι αγαπήθηκα πολύ από πολλούς ανθρώπους. Απ’ τα παιδιά μου, ναι. Απ’ τη μάνα μου, ναι. Από τον Άθω Δημουλά, όσο έπρεπε να αγαπηθώ, γιατί οι υπερβολές δεν είναι ωραίες. Εγώ, ναι, αγάπησα πάρα πολύ. Και τον Άθω Δημουλά, και τις μέρες που περνούσαν, και τις κακές μέρες που περνούσαν…

Πονέσατε πολλές φορές στη ζωή σας;
Το έχω λίγο εύκολο αυτό. Δεν μου κάνει κόπο να πονέσω. Ίσως ξεπονάω εύκολα για τα μικρά πράγματα. Αλλά, τελοσπάντων, πρέπει να πω ότι είμαι ευπαθής, είμαι εύθικτη στον πόνο.

Τότε τι είναι η χαρά;
Είναι κάτι εντελώς στιγμιαίο. Χαρά είναι να μπορείς να εκτοπίζεις τις ανησυχίες.

Η ευτυχία ήταν γνώρισμα μακριά από τη δική σας ζωή;
Έχω ζητήσει πολλές φορές και μετά συντριβής συγγνώμη από καταστάσεις ευτυχισμένες που τις παρερμήνευσα ως φειδωλές ή και αβέβαιες, ενώ δεν ήταν.

Είναι, λοιπόν, η «ευτυχία» μία δύσκολη λέξη για σας;
Δεν είναι δύσκολη, όχι. Γιατί η ευτυχία είναι έτσι κι αλλιώς μία άγνωστη λέξη. Δεν ξέρω καν αν υπάρχει αυτό το πράγμα στον κόσμο. Εκτός κι αν κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας λέγοντας «είμαι ευτυχισμένος». Τι είναι αυτή η ευτυχία που, αν υπάρχει, δεν μπορούν να την έχουν όλοι άνθρωποι;

Μου αναφέρατε τη λέξη «φιλοδοξία». Υπήρξατε ποτέ φιλόδοξη;
Είναι δυνατόν να μην είμαι και να κάθομαι να γράφω βιβλίο; Ασφαλώς και είμαι. Το πρώτο στάδιο είναι πως έχω κάτι μέσα μου και θέλω να το βγάλω, αλλά υπάρχει και η προσδοκία να αρέσει αυτό, γιατί αν δεν αρέσει δεν μπορώ να το ξαναπάρω πίσω.

Γιατί στις περισσότερες περιπτώσεις η ποίηση είναι ταυτισμένη με τη μελαγχολία και τη σιωπή; Της απαγορεύεται η χαρά και η φασαρία του κόσμου;
Όχι βέβαια. Ούτε της απαγορεύεται, ούτε την αποδιώχνει. Απλώς δεν την πείθει ότι έχει αξία λόγου διάρκεια για να την συμπεριλάβει στις εμπνεύσεις της.

Η ποίηση λέει καμιά φορά ψέματα;
Δεν είναι ακριβώς ψέματα. Είναι μια ευγενής συγκάλυψη της ανυπόφορα αγενούς αλήθειας.

Πότε πεθαίνει ο έρωτας;
Αυτό είναι πολύ απλό. Δεν είναι καθόλου αίνιγμα. Ο έρωτας πεθαίνει όταν πεθαίνει. Αμέσως το καταλαβαίνουμε. Αμέσως! Από μία βαθύτατη θλίψη που αναπληρώνει αυτό το τρωτό αίσθημα που είναι ο έρωτας.

Ο έρωτας έχει λογική;
Ο έρωτας είναι κάτι εντελώς παράλογο.

Είναι και πλάνη;
Είναι πλάνη. Επίσης είναι κάτι πλαστό πολλές φορές. Μπορεί να μην υπάρχει ο έρωτας, αλλά να νομίζουμε ότι είμαστε ερωτευμένοι διότι αυτό δίνει μία εξύψωση σε όλα τα πράγματα –όλα πετάνε όταν συμβαίνει αυτό, δεν είσαι επίγειος, είσαι ουράνιος.

Δεν υπάρχει ευτυχία στον έρωτα;
Ασφαλώς υπάρχει.

Πότε;
Όταν είσαι ερωτευμένος εσύ και όχι η ανταπόκριση, νομίζω ότι είναι κατάσταση ευτυχίας. Γιατί η ευτυχία του έρωτα είναι αυτό που νιώθεις εσύ, όχι αυτό που νιώθει ο άλλος. Μας έχει κάνει ποτέ ευτυχισμένους το αν κάποιος είναι ερωτευμένος μαζί μας που μας είναι τελείως αδιάφορος; Τα πράγματα, ξέρετε, είναι πολύ ζυγισμένα, με μία σοφία, ώστε να μπορεί ο άνθρωπος να αντεπεξέρχεται στις συγκρούσεις και στις διαψεύσεις.

Με τι κλαίτε, κυρία Δημουλά;
Αν εννοείτε με ποια αφορμή κλαίω, δεν απαντώ γιατί τα δάκρυα είναι σιωπηλά και εσωστρεφής η αιτία τους.

 

Τότε την ευαισθησία σας πώς την ορίζετε; Πού την εντοπίζετε;
Την εντοπίζω εκεί όπου καλείται να πονέσει.

 

Αν σας ρωτούσε κάποιος «τι ζωή ζήσατε, κυρία Δημουλά;», τι θα απαντούσατε;
Τι ζωή έζησα; Μα εκείνην που πέρασε. Αυτό είναι το πιο γοερό γνώρισμά της.

Ήταν «μακρύ, κουραστικό ταξίδι αυτό το πεπρωμένο της ζωής» που βιώσατε ως τώρα;
Θα απαντήσω σ’ αυτή την ερώτησή σας, όταν ανακαλύψω αν πάω ή έρχομαι…
 

Έχετε ακόμη αναπάντητα «γιατί;»;
… Πολλά. Στα οποία αρμόδια είναι ν’ απαντήσει μόνον η μοίρα. Η οποία ή κωφεύει ή κι αυτή αναρωτιέται ποιος την έχρισε αναπόφευκτη."

Αποσπάσματα από τη συνέντευξη της, με αφορμή την τότε έκδοση της ποιητικής της συλλογής Άνω τελεία, που είχε δώσει πάλι στον δημοσιογράφο Γιάννη Χατζηγεωργίου στο περιοδικό Φιλgood της εφημερίδας Φιλελεύθερος στην Κύπρο στις 11/12/2016.

If the feeling flows both ways...

Στίχος από το τραγούδι των Arctic Monkeys "Do I wanna know?"

Και επειδή όπως έλεγε και ο Oliver Sacks, Bρετανός νευρολόγος : "Η μουσική προκαλεί συναισθήματα και τα συναισθήματα κουβαλούν την ανάμνησή τους", έρχεται σα θύμιση η πρόσφατη συζήτηση-αναζήτηση για την ακατάπαυστη διάθεση που έχω, εδώ και 18 περίπου έτη να φέρνω ανθρώπους κοντά. Πιστεύοντας ότι όλοι κυνηγούν ένα άπιαστο όνειρο, μία γνωριμία φιλική ή ερωτική που θα ωφελήσει τη ψυχική αναγκαιότητα που όλοι θαρρώ έχουμε, για συνεχή ανατροφοδότηση συναισθημάτων τα οποία να μας προκαλούν έντονη συγκίνηση, χαρά και ευδαιμονία, όπως ο έρωτας. 

Και τις περισσότερες φορές λοιπόν επιθυμείς κάποιον ιδανικό/ή να βρεις στον διάβα σου, και αν, (που το Αν... είναι μεγάλη ιστορία), αν τύχει λες θα πετύχει?Και όπως έγραψε και ο Jean-Baptiste Henri Lacordaire, "Η αμοιβαιότητα είναι ο νόμος της αγάπης", οπότε θα ήταν επιθυμητό να γνωρίζεις και τα συναισθήματα του άλλου/ης και αν είναι αυτά αμοιβαία. Συνήθως, μιας και δεν έχει βρεθεί τρόπος μέτρησης των συναισθημάτων, όπως μας πληροφορεί και ο Sebastien-Roch Nicolas Chamfort, "Όσον αφορά τα αισθήματα, οτιδήποτε μπορεί να μετρηθεί, δεν έχει καμιά απολύτως αξία", άρα και στατιστικό ποσοστό επιτυχίας των γνωριμιών που έγιναν δεν μπορεί να υπάρξει. Κάπως μετριέται όμως η επιτυχία, ίσως σε ευτυχία, σε HAPPY END που λένε στις ταινίες? Αλλά το τέλος είναι σκοπός…

 Στην ευτυχή δε περίπτωση, που ο απέναντι σου ψάχνει ακριβώς το ίδιο, δηλαδή τον/την ιδανική έχουμε ελπίδες που όμως μπορούν να ανατραπούν εάν το αναζητεί στο πρόσωπο ενός/μίας άλλης, αφού λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν τι ακριβώς θέλουν από τον άλλον. Είναι τόσο δύσκολο να γνωρίζεις καλά το εαυτό σου, για να γνωρίζεις και τι σε έλκει στον άλλον αλλά σε όλα αυτά τα κατεξοχήν φιλοσοφικά ερωτήματα περί έρωτος έχουν γραφτεί υπέρογκα  (και υπέροχα) γνωμικά τα οποία εν καιρώ σας παραθέτω. Αλλά ας περιοριστώ στα της λογικής, η οποία κανονικότατα δε χωρεί στη συζήτηση περί συναισθημάτων αλλά πάντα καραδοκεί και νικά όταν τα αλώνια είναι τσιμεντένια. Όταν όμως είναι χωμάτινα, ανθισμένα και μυρωδάτα νικά το συναίσθημα…Τα σχετικά γνωμικά αφορούν την αντίθεση σε αυτά που φανταζόμαστε και επιθυμούμε σε σχέση με τη λογική σκέψη και για τα οποία νομίζω δεν θα υπήρχε καν η ανάγκη να τα εκθειάζουμε ως ιδεατά εάν συνειδητά τα βιώναμε.

"Η λογική είναι το πρώτο θύμα των δυνατών συγκινήσεων."Frank Herbert

"Η λογική καθοδηγεί μόνο ένα μικρό κομμάτι του ανθρώπου και τα υπόλοιπα υπακούν στα αισθήματα —αληθινά ή ψεύτικα— και σε πάθη —καλά ή κακά." Joseph Roux

"Έρχονται στιγμές που αυτό που αισθάνεσαι πρέπει να το κρατάς μέσα σου." John Ernst Steinbeck

"Δεν μπορείς να αναγκάσεις τον εαυτό σου να αισθανθεί κάτι που δεν αισθάνεσαι, αλλά μπορείς να τον αναγκάσεις να κάνει το σωστό παρά τα αισθήματά σου." Pearl Sydenstricker Buck

"Είναι προτιμότερο να γράφεις για πράγματα που αισθάνεσαι παρά για πράγματα που ξέρεις." L.P. Hartley

"Οι άνθρωποι μπορεί να μη θυμούνται τι έκανες ή τι τους είπες, αλλά πάντα θα θυμούνται πώς τους έκανες να αισθανθούν." Maya Angelou

"Όταν σκέφτεσαι ή πιστεύεις ή γνωρίζεις, είσαι πολλοί άλλοι άνθρωποι. Όμως τη στιγμή που αισθάνεσαι, δεν είσαι κανένας άλλος παρά ο εαυτός σου." E.E. Cummings 

Θα χαρακτηρίσω το παρακάτω χειροποίημα μου σαν ΘΕΤΙΚΗΣ ΣΥΝαισθηματικης,
ψυχ(ρ)οΛΟΓΙΚΗΣ ΝΟΟτροπίας:
Κανονικότατα "Αγάπη μόνο..." θέλει,

αλλά η Ζωή δεν την αντέχει,

όλο πρέπει και δεν πρέπει,

κουράστηκε, απηύδησε, δεν πάει να ψαρέψει,

έτσι απέμεινε μονάχη και έρμη,

το ηλιοβασίλεμα να αγναντεύει,

ξάφνου όμως κάτι ζωντανεύει...και λέει:

Τι ωραία εποχή, που είναι η άνοιξη αυτή,

Θα ήθελα να ξεκινήσω μια εκδρομή,

Μακρυά από την πόλη τη μουντή,

Χαρά να είναι το εφόδιο σε βαλίτσα μαγική,

να γνωρίσω άγνωστα νερά και τοπία μαζί,

να μιλησω με μια πεταλούδα ζωηρή,

για τη φύση την ήρεμη αλλά και την τόσο δυνατή,

μια γαλάζια νεράιδα το δρόμο μου να οδηγεί,

να μη μ'αφησει να πατήσω λάσπη πονηρή,

σα μία φίλη ειλικρινή, και συνετή,

να με βοηθήσει σε απόφαση που μοιάζει τελική,

η Συνείδηση η καθαρή στο πλευρό μου εάν ευκαιρεί,

να δώσει συμβουλή κάθε φορά αντικειμενική,

φαντασία και όνειρο επίσης σε βάση σταθερή,

καθοδηγούν τα βήματα μου, να βγάλουν πιθανή,

νικήτρια, την Αγάπη ως μια και μοναδική!

Κάθε φορά όμως χαλάει της παρτίδας το καλό χαρτί,

αυτά τα όχι, τα μη και τα γιατί...

Κοινώς αν το ψάχνεις και πολύ,

Άστο καλύτερα να φύγει, μια και καλή,

θα κόψει το αυγό, η σαντυγί, ή/και το μπενμαρί.

Ή το νιώθεις εξ αρχής ή πας με τη ψυχρή τη Λογική!!!
Σκοπός=Τέλος η Ζωή να μην είναι κενή!!!