Τρία βασικά θέματα για τελευταία, α) η μοίρα, το πεπρωμένο ή η ειμαρμένη κατά τους αρχαίους, β) η μοναξιά και γ) το αναπόφευκτο του τέλους σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Ίσως γιατί τα πιο ωραία πράγματα, συναισθήματα, καλλιτεχνικές δημιουργίες, κάποτε τελειώνουν... Έχουμε την έμφυτη ανάγκη να επικοινωνήσουμε, κυρίως με λόγια, ακόμα και την τέχνη, τα δημιουργήματα μας... Αλλά αυτή η αμφίδρομη επικοινωνία χάνει το νόημα της, εάν δεν υφίσταται... Με την έννοια λοιπόν, ότι εκπληρώνεται ο σκοπός της παρούσας "επικοινωνίας" με τα "χειροποίηματα της Χαράς", τα οποία όλα δημιουργήθηκαν για έναν ιδεατό στόχο: δηλαδή να δώσουν ευχαρίστηση-χαρά στους παραλήπτες για τους οποίους εξ' αρχής χειροτεχνήθηκαν, μικρούς και μεγάλους, με ηθική ανταμοιβή μόνο ένα "Ευχαριστώ" τίποτα περισσότερο, μερικές φορές κάτι λιγότερο... Και ίσως υπάρξει στο μέλλον άλλος σκοπός-αιτία για τον οποίο όλα πάλι να αρχίσουν...
Και είναι επιθυμητό να ξεκινούν όλα ωραία, να τελειώνουν στα καλύτερα, να υπάρχει η δυνατότητα συνέχειας ή μετεξέλιξης τους σε κάτι ακόμα πιο ουσιώδες. Οπότε με αυτή τη νοηματική σειρά θα αναλύσω τα τρία ανωτέρω θέματα στην τελευταία αυτή ανάρτηση για το παρόν (βέβαια δεν αποκλείω τίποτα, γιατί ποτέ δεν ξέρεις πως έρχονται οι συνθήκες...) :
α )•"Όσοι μιλάνε για τη μοίρα τους, για το άστρο τους και τα
τέτοια, βρίσκονται σε πιο χαμηλή κι επικίνδυνη σφαίρα και προκαλούνε το κακό
που φοβούνται" – Ralph Waldo Emerson
•"Το πεπρωμένο δεν είναι θέμα τύχης, είναι θέμα επιλογής. Δεν
είναι κάτι που πρέπει να περιμένεις, αλλά κάτι που πρέπει να επιδιώξεις και να
κατακτήσεις "– William Jenning Bryan
- "Μη γυρεύεις τα πράγματα να γίνονται όπως θες, αλλά θέλε τα πράγματα όπως γίνονται και θα ευτυχίσεις" - Επίκτητος
 |
Ο όρος ειμαρμένη που χρησιμοποιεί ο Επίκτητος, παραπέμπει στην έννοια του
πεπρωμένου και της μοίρας, ο οποίος διακήρυττε ότι μπορούμε να επιλέγουμε παρόλο που όλες οι
δυνατότητες στις οποίες ένα γεγονός ενδέχεται να εξελιχθεί, είναι ήδη δεδομένες. Αφού δεν ελέγχουμε τα ανεξέλεγκτα, τους άλλους, ούτε καν τα σώματά μας δε μας ανήκουν στην πραγματικότητα (δεν αποφασίζουμε εμείς πάντα το τι θα τους συμβεί), δεν χρειάζεται και να ανησυχούμε, γιατί έτσι θα οδηγούμαστε συνεχώς σε αγωνία και άγχος.
Και η αγωνία μας για τη ζωή σαν να προκαλείται από τα πολλά πάθη μας, μια αφύσικη δηλαδή κίνηση της ψυχής, μια ορμή πλεονάζουσα, που μας
παρασύρει σε ηθική ανισορροπία και δυστυχία.
Αντίθετα, η απάθεια, δηλαδή η αταραξία της ψυχής, είναι προϋπόθεση για την
αρετή και την ευτυχία. Προκειμένου να αυτοβελτιωθούμε, θα έπρεπε η ενέργειά μας να διοχετεύεται στο να δεχτούμε όσο πιο ήρεμα
γίνεται τις προκλήσεις που μας ανακύπτουν.
"Ο απαίδευτος κατηγορεί τους
άλλους για τα δικά του ατυχήματα, εκείνος που άρχισε να εκπαιδεύεται τον εαυτό
του και ο πεπαιδευμένος ούτε τον εαυτό του." Οπότε κατόπιν όλων αυτών, κατά τον Επίκουρο, όταν συναντούμε εμπόδια, να μην κατηγορούμε τους άλλους αλλά τις γνώμες μας (=τον εαυτό μας).
β) Έρευνες (όπως και η καθημερινότητα) δείχνουν μοναξιά στους ανθρώπους... Είτε μιλάμε για δυσκολία στην αναζήτηση συντρόφου, είτε στη σύναψη σχέσης (στο «σχετίζεσθαι»). Γενικά, το «μαζί» είναι συνθετικό, συνδετικό, αθροιστικό, αναιρεί τα διαφοροποιημένα «εγώ» που έχουν σαφή όρια και επίγνωση
του «άλλου», και καταλήγει επίρρημα τροπικό να δείχνει νοηματικά τον «εαυτό, σε σχέση με τον ίδιο τον εαυτό αλλά και με τον άλλον».
Σε μία συνάντηση λοιπόν,(τυχαία ή μη) δύο ανθρώπων, οι οποίοι στην προσπάθεια τους να βρεθούν μαζί, με πολλά ετερόκλητα βιώματα πίσω τους, προκύπτουν ως πιθανά αποτελέσματα μία σχέση ή μία διαλείπουσα χωλότητα (μεγάλη δυσκολία να προχωρήσουν, γεγονός που κοινωνικά πλέον
επιτρέπεται, ή να χωρίζουν, ή να έχουν πολλούς συντρόφους) και μετά αναζητούν την επόμενη… και μετά την επόμενη! Με αυτόν τον τρόπο στη ζωή τους πάλι βιώνουν μοναξιά.
Ενάντια στη μοναξιά,
αναζητούμε τον/η σύντροφο που στο αρχικό πάντα στάδιο τον/η εξιδανικεύουμε, καταπιέζοντας όποια
αρνητικά συναισθήματα μπορεί να προκύψουν, και μέσα από τα σημάδια που βρίσκουμε στο περιβάλλον μας, αποκαλώντας τα «τύχη», «πεπρωμένο», «κισμέτ», «μοίρα» (σύνδεση α) με β) θέματος της παρούσας ανάρτησης) διατηρούμε ζωτικό το μύθο ενός ψέματος που μας ωθεί να συνεχίσουμε να το ζούμε. Σαν
ένα μαγικό χάπι που το έχουμε ανάγκη για γίνουμε αμέσως καλά, σαν να αποζητούμε σε κάθε παραμύθι ένα αίσιο τέλος, σαν την πραγματοποίηση ενός ουτοπικού ονείρου...
γ) Όμως η αλήθεια είναι συνήθως διαφορετική...
«Ο έρωτας τελειώνει τη στιγμή που γνωρίζεις καλά εκείνον με
τον οποίο είσαι ερωτευμένη. Γιατί ο άνθρωπος ερωτεύεται ένα όνειρο που
δημιουργεί για τον εαυτό του. Ταυτίζει αυτό το όνειρο με τον εαυτό του, του
αποδίδει χαρακτηριστικά ίδια με τα δικά του. Όμως ο άλλος δεν είναι ο εαυτός
του, ούτε έχει καμιά σχέση με τις ιδιότητες, τις ομορφιές που του αποδίδει
εκείνος που είναι ερωτευμένος μαζί του… γι’ αυτό οι ερωτευμένοι των θρύλων, που
ποτέ δεν συναντιούνται, διατηρούν μέχρι τις μέρες μας την αίγλη τους.» (από το μυθιστόρημα της N.Ασένα «Ούτε Έρωτας Υπάρχει», εκδ. Ωκεανίδα)
Στο ίδιο μυθιστόρημα, η ηρωίδα συνειδητοποιεί την
πραγματικότητα:
Φαίνεται λοιπόν πως τίποτα δεν είναι σημαντικό παρά μόνο για
εκείνη τη στιγμή. Φαίνεται πως ακόμα και τα πιο έντονα συναισθήματα είναι
σημαντικά μόνο για εκείνη τη στιγμή. Φαίνεται πως όλα περνούν και μπορούν,
εκατό τα εκατό, ν’ αλλάξουν πρόσωπο. Φαίνεται πως στην πραγματικότητα τίποτα
δεν είναι σημαντικό. Φαίνεται πως τίποτα δεν είναι αληθινό…»
Ο Αλαίν ντε Μποττόν στο βιβλίο του «Μικρή Φιλοσοφία του
Έρωτα» (εκδ. Πατάκης) μας δίνει ένα ακόμη χαρακτηριστικό παράδειγμα για την αποδόμηση του έρωτα:
«Ο Μποντλαίρ έχει γράψει ένα ποίημα σε πρόζα για κάποιον που
περνάει όλη τη μέρα περιδιαβαίνοντας το Παρίσι μαζί με μια γυναίκα, την οποία
αισθάνεται έτοιμος να ερωτευτεί. Επειδή συμφωνούν σε μύρια όσα, κατά το
απόβραδο έχει σιγουρευτεί ότι βρήκε την τέλεια σύντροφο, με την ψυχή της οποίας
μπορεί να ενωθεί η δική του. Διψασμένοι, πηγαίνουν σ’ ένα λαμπρό νέο καφέ στη
γωνία ενός βουλεβάρτου, κι αυτός παρατηρεί να στέκονται απ’ έξω τα μέλη μιας
εξαθλιωμένης εργατικής οικογένειας, που χάσκουν μπροστά στις τζαμαρίες,
κοιτάζοντας τους κομψούς πελάτες, τους κατάλευκους τοίχους και τα επίχρυσα
στολίδια. Τα μάτια των ταλαίπωρων θεατών είναι γεμάτα δέος μπροστά σε τόσο
πλούτο και ομορφιά, γεγονός που προκαλεί οίκτο στον αφηγητή και τον κάνει να
ντραπεί για την προνομιούχο θέση του. Στρέφεται τότε προς την αγαπημένη του,
ελπίζοντας ότι θα δει τις δικές του σκέψεις να ανακλώνται στα μάτια της. Αλλά η
γυναίκα με την ψυχή της οποίας ετοιμαζόταν να ενωθεί η δική του λέει ορθά κοφτά
ότι δεν τους αντέχει αυτούς τους άθλιους και του ζητά να πει στον ιδιοκτήτη να
βάλει αμέσως να τους διώξουν. Δεν έχει τέτοιες στιγμές κάθε ειδύλλιο; Αντί για
μάτια που να καθρεφτίζουν τη σκέψη μας, μια (κωμικοτραγική) απόκλιση- και
αδιάφορο αν αιτία είναι η πάλη των τάξεων ή ένα ζευγάρι παπούτσια.»
Συνήθως επιδιώκουμε να διατηρούμε την ψευδαίσθηση ότι μπορούμε να αλλάξουμε τον άλλον/η, να τον/η κάνουμε να ομοιάζει με τη φαντασιωτική εικόνα που έχουμε για αυτόν/η, ενώ καταλήγουμε αναπόφευκτα στη συνειδητοποίηση ότι ο/η σύντροφος που θέλουμε δεν είναι
αυτό που πιστεύουμε, και πιθανόν να μην ήταν αλλά ούτε και να
γίνει ποτέ! (κακή σύνδεση β) με γ) δηλαδή ναι μεν το τέλος της μοναξιάς, μας οδηγεί στη συντροφικότητα, αλλά πάλι δε το τέλος μίας σχέσης μας οδηγεί πάλι πίσω στη μοναξιά...).
Σας αφιερώνω το παρακάτω χειροποίημα, ελπίζω ότι τη βρήκαμε κάπως, κάπου, κάποτε μαζί τη λύση καθόλη τη διάρκεια των αναρτήσεων και είναι η Χαρά, η Ελπίδα, η Πίστη ότι όλα τα καλά ¨φτιάχνονται¨ με Αγάπη (είτε υλικά είτε άυλα). Εύχομαι να Ζήσετε τα Όνειρα σας, να σας συναντήσω να μου τα διηγηθείτε, και Καλό Καλοκαίρι! Ιδιαίτερες ευχαριστίες στον κ. Νίκο Κ. για το know-how!
Αφήστε ότι σας χαλά, κρατήστε μόνο τη χαρά!
"Όλα Καλά" σου ψιθυρίζει,
όσο η γη γυρίζει,
ένα λουλούδι ανθίζει,
όμορφα η φύση που μυρίζει,
ένα έντομο βουίζει,
ένα σκυλί γαβγίζει,
μία γάτα νιαουρίζει,
νερό τ' αυλάκι διασχίζει,
από πηγή αναβλύζει,
ένα παιδί τα ζωγραφίζει,
κι ένα τραγούδι μουρμουρίζει,
σε ένα στίχο του δακρύζει,
γιατί την ψυχή του την αγγίζει,
δίπλα θάλασσας κύμα πλατσουρίζει,
μία κόρη τα μαλλιά χτενίζει,
χαμόγελα που μας χαρίζει,
στο βάθος ένα καράβι αρμενίζει,
με μία σημαία ν΄ανεμίζει,
μία σκούπα ακούγεται που καθαρίζει,
ο ήλιος δυνατός πόσο μας μαυρίζει,
μετά το βράδυ ένα αστέρι μας φωτίζει,
ένα παραμύθι αρχίζει,
το ενδιαφέρον πολλών κεντρίζει,
και την επιτυχία γνωρίζει
στο τέλος (πάντα) η ΑΓΑΠΗ θα νικήσει!
